Niedobory żelaza w diecie malucha
Rodzice małych dzieci często martwią się, czy ich pociechy pozyskują wraz z codzienną dietą, odpowiednie ilości żelaza. Faktycznie ten mikroelement jest bardzo ważnym składnikiem, którego niedobory często skutkują występowaniem niedokrwistości u dzieci. Największe ilości tego składnika występują głównie w postaci hemoglobiny. Żelazo niezbędne jest do budowy krwinek, a te z kolei mają za zadanie transport tlenu do wszystkich komórek w organizmie, usuwanie dwutlenku węgla, transportują jony niektórych soli oraz regulują równowagę kwasowo-zasadową.
Co prawda organizm człowieka dość racjonalnie wykorzystuje żelazo, jednak długotrwała i niewystarczająca podaż w diecie, zbyt duże ilości fosforanów, czy choroby przewodu pokarmowego mogą przyczyniać się do występowania poważnych, chorobowych objawów u dzieci.
Najczęstsze objawy niedokrwistości to:
-opóźnienie w rozwoju psychicznym
-zmęczenie
-senność
-bladość powłok skórnych
-łamliwość i kruchość paznokci
-łysienie
-krótki i szybki oddech
-zaparcia, wzdęcia, nudności,
-zajady w kącikach ust
Zwiększone ryzyko występowania niedoborów żelaza występuje także u dzieci, których mamy w okresie ciąży miały zdiagnozowaną anemię. Niskie poziomy żelaza u niemowlaka mogą wynikać ze zbyt małego magazynu wątrobowego, właśnie z okresu prenatalnego. Już przed pierwszym rokiem życia dziecka, jego dieta powinna być rozszerzana o produkty bogate w żelazo.
Żelazo przyswaja się z żywności, w zależności od postaci, w jakiej występuje. Żelazo hemowe występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego i ono przyswaja się zdecydowanie lepiej, niż żelazo występujące w produktach roślinnych. Obecnie naszym głównym źródłem żelaza jest mięso oraz produkty zbożowe.
W diecie dziecka warto zadbać również o podaż produktów bogatych w witaminę C i kwas foliowy tj.: owoce cytrusowe, papryka, aronia, natka pietruszki, szpinak, brokuł, ponieważ przyspieszają one przyswajanie żelaza.
Źródła żelaza w diecie to przede wszystkim:
-mięso, zwłaszcza podroby
-ryby
-drób
-żółtko (choć słabo przyswajalne) warto łączyć z witaminą C
-fasola
-komosa ryżowa
-groch
-melasa
-suszone śliwki
-suszone morele
-orzechy
-nasiona słonecznika
-pestki dyni
Aby prawidłowo zdiagnozować niedokrwistość z niedoboru żelaza u dziecka, warto zbadać poziom żelaza oraz ferrytyny. Ferrytyna to białko, które magazynuje żelazo i uwalnia je w razie jego niedoborach. A więc badanie poziomu ferrytyny pozwoli określić zapasy stan zmagazynowanego żelaza w organizmie. A jeśli już niedobór żelaza zostanie zdiagnozowany, warto podać dziecku laktoferynę. Białko to występuje naturalnie w mleku ssaków. Laktoferyna wiąże i transportuje żelazo, a także wykazuje działanie przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne.
Autor:
Aleksandra Majsnerowska
Wapń w diecie dziecka
Wapń jest niezbędnym składnikiem mineralnym pełniącym w organizmie, przede wszystkim, funkcję budulcową – jest podstawowym składnikiem kości i zębów. Odgrywa rolę w procesach krzepnięcia krwi, utrzymaniu równowagi kwasowo- zasadowej, przewodnictwie bodźców nerwowych czy przepuszczalności błon komórkowych.
Bogatym źródłem wapnia w diecie jest mleko i jego przetwory. Wapń pochodzący z produktów nabiałowych jest najlepiej przyswajalny ze względu na odpowiedni stosunek do fosforu oraz zawartość laktozy, która zwiększa jego wchłanianie. Składnik ten znajdziemy również w produktach roślinnych (liście pietruszki, szpinak, jarmuż, fasola), jednak jego przyswajalność z tych źródeł jest znacznie mniejsza.
Nie bez znaczenia, w tym kontekście, jest również podaż witaminy D3, która pobudza wchłanianie wapnia, a jednocześnie zapobiega jego nadmiernemu wydalaniu z organizmu, a co za tym idzie, wpływa na kształtowanie się zębów i kości.
Zapotrzebowanie na wapń jest zróżnicowane w zależności od wieku i etapu rozwoju organizmu. Według Norm Żywienia Człowieka z 2020 r., aby pokryć dzienne zapotrzebowanie na wapń dziecka w wieku 1-3 należy z dietą dostarczyć 800 mg tego składnika. W przypadku dzieci starszych, w przedziale wiekowym 4-6 oraz 7-9 lat jest to 1000 mg.
Aby zapewnić optymalną podaż wapnia w ciągu dnia w diecie dziecka powinny znaleźć się 3-4 porcje produktów nabiałowych. Porcja to np. kubeczek jogurtu naturalnego, 2 plasterki żółtego sera, 200 g twarożku z warzywami czy szklanka owocowego koktajlu na maślance.
Przewlekłe niedobory wapnia są przyczyną krzywicy u dzieci, zaburzeń neurologicznych, tężyczki i zwiększenia pobudliwości organizmu.
Zawartość wapnia mg/100 g produktu |
Produkty zwierzęce |
Zawartość wapnia mg/100 g produktu |
Produkty roślinne |
1380 |
Ser parmezan |
1266 |
Mak niebieski |
867 |
Ser edamski tłusty |
239 |
Migdały |
807 |
Ser, gouda tłusty |
193 |
Liście pietruszki |
600 |
Ser, brie pełnotłusty |
186 |
Orzechy laskowe |
500 |
Ser typu „Feta” |
157 |
Jarmuż |
386 |
Ser, camembert pełnotłusty |
138 |
Kakao 16% proszek |
170 |
jogurt naturalny 2% tłuszczu |
131 |
Słonecznik nasiona |
120 |
mleko spożywcze 1,5 % tłuszczu |
119 |
Otręby pszenne |
94 |
Ser twarogowy, półtłusty |
93 |
Szpinak |
84 |
Sardynka |
87 |
Orzechy włoskie |
62 |
Śledź solony |
66 |
Chleb żytni pełnoziarnisty |
49 |
Pasztet pieczony |
57 |
Brukselka |
49 |
Sandacz |
54 |
Płatki owsiane |
47 |
Jaja kurze całe |
48 |
Brokuły |
28 |
Wieprzowina, żeberka |
40 |
Cytryna |
Źródło: Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K. I in. (2017). Tabele składu wartości odżywczej żywności. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
Autor:
Aleksandra Milicka
Oswajanie poprzez zabawę
Oswajanie to proces.
Dziecko stopniowo poznaje nowe produkty poprzez wszystkie zmysły. Początkowo na etapie poznawania nowego zapachu, struktury, smaku dziecko może odrzucać nowy produkt i jest to zupełnie zdrowa sytuacja.
Czasem 10 razy usłyszymy od dziecka „nie”, a za 11 przekona się i spróbuje. I nagle okaże się, że ten brokuł nie jest wcale taki zły!
Musimy pamiętać, że oswajanie to proces, który czasem trwa po prostu dłużej! Wybiórczość żywieniowa dziecka to często norma rozwojowa!
Jak najlepiej pomóc dziecku na tym etapie?
Poprzez zabawę!
Zabawy oswajające jedzenie mogą być bardzo pomocne w odkrywaniu świata smaków przez dzieci. Różnego rodzaju strategie oswajające i zabawy z dzieckiem znacząco wpływają na akceptację nowych produktów. W dodatku zwiększają chęć próbowania nowych potraw.
Dajmy dziecku przestrzeń do doświadczania nowych produktów na swój sposób. Pozwólmy mu dotknąć, eksperymentować, smakować tak jak ono tego chce. Nawet jeśli się przy tym pobrudzi! A może wspólne przygotowanie potraw? Dostarczy to mnóstwo zabawy i radości. Dziecko poczuje się ważne, będąc zaangażowane w prace kuchenne i z pewnością chętnie spróbuje swoich wyrobów.
Bardzo ważna jest akceptacja dziecięcych preferencji dotyczących smaku, konsystencji, zapachu. Pamiętajmy, choć warto oswajać dziecko z nowymi produktami, dobrze jest wiedzieć, że jest to proces, wymagający cierpliwości i przyjmowania odmowy dziecka z łagodnością.