10 zasad spożywania posiłków przy jednym stole z niejadkiem
Zaczynając podróż dotyczącą zmian żywieniowych ważne jest by skoncentrować się na atmosferze panującej w rodzinie. Często bywa tak, że temat jedzenia zdominował tematy poruszane podczas rodzinnych rozmów a relacjom z bliskimi towarzyszy napięcie, zmęczenie, obawa i presja. Ważne, by spojrzeć na odczuwaną trudność (wybiórczość pokarmowa, arfid) jako trudność, która dotyka całą rodzinę i wywiera wpływ na każdego jej członka. Zadbanie o przyjazną i ciepłą atmosferę w domu przywraca poczucie bezpieczeństwa i stwarza stabilne podłoże do wprowadzania dalszych zmian.
Oto 10 zasad spożywania posiłków przy jednym stole z niejadkiem:
- Zadbaj o atmosferę - Chcesz mieć rację czy relację? To, że postawisz na swoim, nie spowoduje, że twoje dziecko zacznie jeść. Może przynieść to odwrotny efekt, wówczas ono też będzie chciało postawić na swoim i proces zmiany nie będzie w ogóle możliwy. Ważne jest, aby cała rodzina starała się zachować, w miarę możliwości, neutralny stosunek do jedzenia. Istotne jest w tym momencie zbudowanie z dzieckiem dobrej relacji, aby wiedziało ono, że nie będzie zmuszane do zjedzenia posiłku/produktu, na które nie ma ochoty, a wasze życie rodzinne nie kręci się wokół jedzenia. A jak wiem czas przedświąteczny i świąteczny nie zawsze jest pełen spokoju, dlatego starajmy się aby w tym czasie nie walczyć z własnym dzieckiem ile i co powinien zjeść. Dziecko przy stole powinien czuć się komfortowo i bezpiecznie.
- Różnorodność dań - zapewnij różnorodność potraw, aby dziecko miało więcej opcji do wyboru. Jeśli jest to możliwe zrób jedno z dań wcześniej z dzieckiem i postawcie je na wspólnym stole.
- Pozwól na wybór - Czy wiesz coś o responsywnym karmieniu? Polega ono na budowaniu pozytywnej interakcji między tobą a twoim dzieckiem. W myśl tego stylu karmienia to ty decydujesz, co zaproponujesz swojemu dziecku do zjedzenia, ale to ono zdecyduje co konkretnie, z zaproponowanych posiłków, zje oraz ile zje. Daj dziecku możliwość wyboru spośród dostępnych potraw. To sprawi ,że poczuje się bardziej samodzielne i docenione.
- Staraj się nie nadużywać zdań - Znowu tak mało? A czemu tak mało? Dlaczego nie jesz? Zjadłeś, ale znowu za mało! Pochwal za każdy mały krok.
- Dziel się historiami - Opowiedz o swoich ulubionych i nielubianych daniach, jakie Ty masz doświadczenia z próbowaniem nowych rzeczy. Dzieci często lubią słuchać ciekawostek, co może zmotywować do spróbowania nowych rzeczy.
- Nie porównuj - jeśli w Waszej rodzinie macie rodzeństwo i jedno z nich lubi próbować, częściej sięga po różne potrawy, drugie już Waszym zdaniem nie koniecznie to nie komentujcie „ Zobacz a twój/a brat/siostra zjadł wszystko a Ty nie”, „ Z Twoim bratem/siostrą nigdy nie mieliśmy problemów, zawsze chętnie je..” to źle wpłynie na jego samoocenę, będzie czuł się gorszy/a.
- Unikaj presji - nie wymuszaj jedzenia danej potrawy. Presja może sprawić, że dziecko stanie się jeszcze bardziej oporne na spróbowanie nowych smaków.
- Naśladowanie - Aby dziecko próbowało nowych produktów/potraw musi widzieć, że my też je jemy. Jeżeli rodzice (lub jedno z nich) sami są osobami wybiórczymi żywieniowo bardzo trudno będzie przekonać dziecko, aby ono jadło to czego my nie jadamy. Dziecko nie zje tylko dlatego, że to jest zdrowe albo dlatego, że my ich „ prosimy” o spróbowanie. Dzieci uczą się przez naśladowanie. Nie robią najczęściej tego co im mówimy, ale dokładnie to, co widzą, czyli to, co my rodzice (opiekunowie) robimy. Przykład idzie z góry.
- Reaguj na komentarze - Czas przy stole ma być „ Waszym” czasem, nie bój się komentarzy-„ Twoje dziecko znowu nic nie zjadło”” Coś z nim jest nie tak” „ Jak Wy byliście mali to wszystko jedliście” – reaguj na nie spokojnie, wytłumacz. Najbliżsi powinni dać im możliwość wyboru z poszanowaniem ich autonomii. Przy stole warto zachować neutralny stosunek do jedzenia, aby nie tworzyć zbędnych napięć i konfliktów.
- Nie karaj/nie wynagradzaj -„ zjedz chociaż jednego pierożka a dostaniesz cukierka”,” jak nie zjesz nie będziesz mógł oglądać swojej ulubionej bajki”, nie tędy droga, metoda kar i nagród dla naszego świętego spokoju nie zadziała, a może jeszcze bardziej zepsuć relacje z jedzeniem i również Nasze, jedzenie nie ma być nagrodą oraz karą-bo jak nie zjem to nie będę mógł/a obejrzeć swojej ulubionej bajki, albo jak zjem to dostanę słodycz. Proponuj ale również zaakceptuj odmowę.
I co ważne, te zasady dotyczą wszystkich w rodzinie, to wspierające i wzmacniające w drodze do celu. Wspólne spożywaniem posiłków przy stole niech kojarzy Nam się ze spokojem, celebrowaniem wspólnego czasu, nowymi smakami.
Autor: Aleksandra Majsnerowska
Roślinka o super mocach
Aloes – super roślinka o super mocach
Aloes to roślina, której właściwości lecznicze znamy od tysięcy lat.Występuje w klimacie ciepłym i suchym. Aloes wykorzystywany jest do produkcji produktów leczniczych oraz kosmetyków. W liściach aloesu zgromadzone jest dużo wody a sok z aloesu polecany jest osobom zmagającym się z anemia ponieważ jego żel jest bogaty w żelazo.
Aloes i jego właściwości dla organizmu
Sok a Żel Aloesowy -sok znajduje się tuż pod skórką, ma kolor żółtozielonkawy. Sok ze skórki zawiera chemiczne substancje antrachinowe między innymi aloinę. Związki chemiczne mają działanie przeczyszczające, wykorzystywane są w małych dawkach, przeważnie stosuje się je w postaci tabletek, ponieważ naturalny sok jest gorzki .
Miąższ to część liścia ,która znajduje się pod zieloną skórką. Jest to lepka, włóknista ciecz- to właśnie miąższ jest bogaty w substancje lecznicze, może zwalczać różne bóle , zapalenia , goić rany, wzmacniać układ odpornościowy i odżywiać. Miąższ można stosować doustnie lub bezpośrednio na skórę. Aloes zawiera również dużą ilość polisacharydów.- Ważna szczególnie jest obecność acemannanu, który ma właściwości lecznicze. Swoje właściwości lecznicze aloes zawdzięcza wspólnemu działaniu 80 klas różnego typu związków oraz 200 molekuł biologicznie aktywnych. Cukry proste i złożone są grupą która buduje aloes. Składnikami cukrów są glukoza i mannoza , które należą do monosacharydów( cukrów prostych) oraz acemannan i celuloza, które są polisacharydami( cukry złożone). Glukoza i mannoza są dostawcami niezbędnej energii. Polisacharydy wspomagają pracę jelit , tworzą barierę która chroni przed szkodliwym działaniem kwasów, bakterii i innych substancji drażniących.
Acemannan i jego właściwości
Acemannan wspiera układ trawienny i odpornościowy. Dzięki swoim włóknom chroni błonę śluzową żołądka oraz jelit, ułatwia wypróżnianie, usuwa toksyny z organizmu dzięki czemu substancje odżywcze szybciej się wchłaniają. Acemannan zabija również wirusy, bakterie i grzyby, a w szczególności candidę.
Substancje antrachinowe są kolejną grupą składników aloesu. Mają one silne działanie przeczyszczające , pobudzają detoksykację i zwalczają agresorów w organizmie. Aloes odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Suplementacja aloesem prowadzi do zwiększenia żywotności komórek makrofagów oraz skuteczności walki z patogenami. Aloes wykazuje działanie antybakteryjne, antywirusowe i przeciwgrzybicze. Wspiera również pracę przewodu pokarmowego poprzez odżywienie mikrobiomu jelitowego.
Aloes bomba witamin i minerałów.
Aloes bogaty jest w aminokwasy, enzymy, kwasy tłuszczowe, posiada grupę witamin-głównie: witaminy A, C i E o właściwościach antyoksydacyjnych, które zwalczają wolne rodniki oraz stres oksydacyjny, witamina B12, kwas foliowy i cholina. Aloes jest również dosyć bogaty w minerały tj.: wapń,miedź, selen,mangan, magnez,chrom, cynk, sód i potas.Aloes zawiera pewne ilości kwasu salicynowego, który jest jednym ze składników aspiryny. Kwas ten pełni funkcję antybakteryjne i przeciwzapalne. Enzymy zawarte w aloesie ułatwiają proces fizykochemicznych, są odpowiedzialne za rozkład molekuł, które tworzą nowe komponentny. W aloesie można znaleźć enzym brandykinazę ,która stymuluje układ odpornościowy a w przypadku zranienia , zwalcza zapalenie i łagodzi ból. Zawiera również enzym karboksypeptydazę.który zabliżnia rany i łagodzi ból. Sterydy to kolejna grupa składników zawartych w aloesie, w szczególności lupeol ma właściwości przeciwzapalne, antyseptyczne oraz przeciwbólowe.
Dawkowanie u dziecka
Aloes można podawać dziecku po 1 roku życia. W diecie dziecka sprawdza się również doskonale w zaparciach. Bezpieczne dawkowanie u dziecka po 12 m-cy to 1 łyżeczka lub 1 łyżka rozcieńczona z wodą. Pamiętaj! Duże dawki aloesu mogą powodować luźne stolce u dzieci.
Alergeny w piernikach
Święta alergików
Mamy alergików mają w Święta nie lada wyzwanie. Nawet wbrew pozorom, pyszne ciasteczka, czyli pierniczki mogą być groźne dla alergika. Dzieje się tak z powodu składników, z których zostały przygotowane. Spora część z nich jest alergenami.
Trochę teorii
Alergia pokarmowa to niepożądana reakcja organizmu, wyzwalana lub kształtowana poprzez patogenetyczne mechanizmy immunologiczne.
Alergia pokarmowa powstaje wtedy, gdy występuje swoista odpowiedź immunologiczna w kontakcie z alergenem pokarmowym. Nadwrażliwość ta jest zależna od kilku czynników tj.: predyspozycje genetyczne, środowiskowa ekspozycja na alergeny oraz inne niespecyficzne czynniki środowiskowe. Częściej na alergie zapadają dzieci w rodzinach, gdzie występuje alergia.
Najczęstsze reakcje pokarmowe występują po alergenach z tzw. wielkiej ósemki do której zaliczane są:
Wyróżniamy 4 typy reakcji alergicznych:
Typ I – reakcja atopowa skóry – związana jest z predyspozycją genetyczną danej osoby do nadmiernej produkcji ustroju przeciwciał. Alergia pokarmowa związana jest najczęściej z natychmiastową reakcją. Objawy alergii występują do 3 godzin po spożytym posiłku.
Typ II – reakcja cytotoksyczna i cytolityczna – reakcja, w której uczestniczą przeciwciała odpornościowe skierowane przeciwko antygenom znajdującym się w układzie krążenia albo antygenom stanowiącym element budowy komórki lub wiążącym się z jej powierzchnią.
Typ III – reakcja alergiczno – immunologiczna wywołana tworzeniem kompleksów immunologicznych – wywołuje działanie zapalne w wybranych narządach ustroju.
Typ IV –reakcja alergiczna wywołana udziałem limfocytów – stany nadwrażliwości organizmu.
Co z tymi piernikami?
W skład naszych ulubionych pierników wchodzą przyprawy korzenne, mąka, jaja, miód pszczeli, mleko czy kakao. Wszystkie te składniki to potencjalne alergeny pokarmowe. Nawet niewielka ich ilość może wywołać silne reakcje alergiczne.
Miód to nieodłączny składnik tradycyjnych pierniczków. Choć zdrowy i naturalny, zawiera pyłki kwiatowe, które mają właściwości alergizujące. Objawy alergii na miód pszczeli są różne. Na ciele może pojawić się pokrzywka, obrzęk, ból głowy czy astma oskrzelowa.
Mąka, której używamy do pieczenia pierników, także może wywołać reakcje alergiczne ze względu na pszenicę, która należy do Wielkiej Ósemki Alergenów. Podobnie jest z mlekiem i jajkiem. Alergia na mleko występuje u dzieci niezwykle często, a objawy uwidaczniają się na skórze oraz w postaci dolegliwości układu pokarmowego i oddechowego. Dzieci często też alergizują na białka jaja kurzego, które często dodajemy do świątecznych wypieków i dań.
Ostatnim składnikiem wartym uwagi jest kakao. Choć uznaje się, że uczulenie na kakao występuje u dzieci rzadko, to niestety jego spożycie może wiązać się z występowaniem objawów alergii. Dzieci cierpiące na nietolerancję histaminy mogą mieć wiele niepożądanym objawów po spożyciu większej ilości pierników i innych wyrobów czekoladowych.
Jeśli masz w domu alergika i chcesz ustrzec go przed objawami alergii, możesz skorzystać z przepisu na naszej stronie:
Produkty pszczele dla zdrowia dziecka, czy na pewno?
Miód i produkty pszczele dla zdrowia dziecka
Odporność dziecka w okresie wzmożonych zachorowań możemy wspierać na różne sposoby. Jedynym z nich jest włączanie do diety dziecka miodu oraz produktów pszczelich, o silnych właściwościach zdrowotnych. Czy produkty pszczele faktycznie pomogą pozbyć się infekcji i bólu gardła? Czy wszystkie dzieci mogą spożywać produkty pszczele?
Miód na katar i nie tylko
Zacznijmy od najpopularniejszego z produktów, czyli miodu pszczelego. Miód pozyskiwany jest przez pszczoły z nektaru kwiatowego oraz wydzielin znajdujących się w niektórych liściach drzew. Składa się on głównie z cukrów prostych tj.: glukoza i fruktoza i wody. Ten naturalny produkt jest również bogatym źródłem kwasów organicznych, karotenoidów, flawonów, enzymów, witamin i minerałów. Miód doskonale sprawdzi się w leczeniu uzupełniającym przy zapaleniach krtani i gardła, gdyż działa przeciwzapalnie, chroni śluzówkę nosa , rozrzedza katar ułatwiając jego wydobywanie.
Pamiętaj! Jeśli chcesz zachować wszystkie właściwości miodu, nie dodawaj go do gorącej wody.
Miód nie dla każdego dziecka
Dziecku do 12 m-ca życia nie podawaj miodu pszczelego, nawet tego, który jest poddany obróbce termicznej. Miód jest produktem niepasteryzowanym, a więc nie jest wolny od zanieczyszczeń mikrobiologicznych. Spory bakterii mogą być przenoszone przez pszczoły z gleby do miodu. Jednym z najbardziej niebezpiecznych zatruć u niemowląt może być zatrucie botuliną, bardzo silną neurotoksyną, produkowaną w organizmie przy udziale bakterii Clostridium botulinum.
W ograniczonej ilości podawaj miód dziecku, które zmaga się z nadwagą i otyłością. Choć miód pszczeli zawiera w składzie sporo składników odżywczych, zawiera niestety również spore ilości cukrów prostych, które powinny być kontrolowane w diecie dzieci. Z pewnością nie powinniśmy traktować tego produktu jako “zdrowszego” zamiennika cukru białego.
Z dużą ostrożnością podawaj również miód pszczeli, kiedy w domu masz małego alergika. Alergia na produkty pszczele może wystąpić u osób uczulonych na alergeny tj.: pyłki drzew, traw, chwastów oraz zarodniki grzybów. Miody nektarowe zawierają spore ilości pyłków roślin wiatropylnych, które najczęściej uczulają w okresie wiosenno-letnim. Czy produkty pszczele mogą stać się Superfoods również dla alergików?
Pyłek pszczeli
Pyłek pszczeli to mieszanina pyłków kwiatowych i śliny owadów, występująca w postaci małych kuleczek. Pszczoły gromadzą pyłek pszczeli w plastrach ula, jako zapas żywnościowy. Charakteryzuje się wyjątkowo aromatycznym zapachem i złocistym kolorem. Pyłek pszczeli to prawdziwa bomba witaminowa, dlatego znajduje swoje zastosowanie w leczeniu wielu schorzeń. Systematyczne podawanie pyłku pszczelego wesprze układ odpornościowy każdego malucha. Tak, jak i miód może uczulać, choć wielu wprowadza niewielkie ilości pyłku pszczelego poza sezonem pylenia, właśnie w celu naturalnego odczulania.
Pyłek można bezpiecznie podawać dzieciom od 3 roku życia w ilości od 1 do 3 łyżeczek. Można podawać go z wodą lub dodawać np. do jogurtów.
Propolis
Propolis to produkt pszczeli, w skład którego wchodzi wosk pszczeli, żywica, olejki eteryczne garbniki, woski roślinne. Propolis zawiera wiele minerałów tj.: miedź, magnez, cynk, żelazo, a także witaminy ( wit. z grupy B, E, biotyna) . U dzieci można go stosować jako środek leczniczy w schorzeniach skóry, w zapaleniu gardła, infekcjach dróg moczowych, bólach zębów oraz w wsparciu odporności.
Działa: antybiotycznie, przeciwutleniająco, uspokajająco.
Propolis występuje często w formie nalewki z alkoholem, dlatego też przy wyborze preparatu należy uważnie czytać jego skład. Na rynku występuje też sporo preparatów z propolisem, które mogą być stosowane również u maluszków po 1 roku życia.
Pierzga pszczela
Pierzga to produkt mało znany i rzadko stosowany w celach zdrowotnych. To właśnie pierzga stanowi podstawowy pokarm pszczół, który jest mieszaniną pyłku kwiatowego, śliny i miodu. Jest to produkt fermentowany, który pszczelarze zbierają jako zapas pokarmu dla pszczół. Pierzga ma kwaśno-żywiczy posmak-dopiero po rozpuszczeniu zyskuje słodki, kwiatowy smak. Pierzga podobnie jak pyłek jest wszechstronną multiwitaminą zwierającą spore ilości witamin i minerałów, tłuszcze, białka, węglowodany. .Pierzgę można podawać podobnie jak pyłek do gotowych dań -chociaż lepiej ją wcześniej namoczyć. Pierzga jest produktem o silniejszym działaniu dlatego dzieciom na początku podawać niewielką ilość. Skutecznie wspiera odporność i mikrobiom jelitowy.
Dynia w diecie dziecka
Sezon na dynię trwa w najlepsze – ale czy wiesz jakie cenne wartości dla twojego dziecka ma dynia?
Dynia będzie doskonałym warzywem na rozpoczęcie przygody z jedzeniem podczas rozszerzania diety. Dzięki dużej zawartości błonnika sprzyja prawidłowemu rozwojowi mikroflory, która intensywnie się rozwija w pierwszych latach życia. Dynia poprawia perystaltykę jelit, zapobiegając przy tym zaparciom. Stanowi doskonałe źródło witaminy A, B, C oraz minerałów tj.: cynk, wapń, żelazo.
Dynia zawiera spore ilości beta karotenu, który jako przeciwutleniacz zmiata rodniki i działa przeciwzapalnie.
Z dyni możecie wyczarować wiele pysznych dań.
Placuszki, babeczki, zupę krem czy owocowo-dyniowy mus to tylko kilka z tych dań, które z pewnością pokochają maluchy.
Rodzicu czy wiesz, że pestki dyni pomagają w walce z pasożytami?
Świeże pestki dyni sprawdzają się dobrze w walce z pasożytami, ponieważ zawarta w nich kukurbitacyna przenika w pasożyty rażąc ich układ nerwowy.
Dzieci są w grupie zwiększonego ryzyka zakażeń pasożytniczych. Naturalne kuracje warto przeprowadzać u wszystkich członków rodziny przynajmniej raz w roku i to szczególnie jesienią. Oczywiście na co dzień dbajmy o higienę, uczmy dzieci mycia rąk oraz produktów żywnościowych, a w szczególności owoców i warzyw.
Jak stosować pestki dyni by zwalczyć pasożyty?
Zastosuj u dzieci ok 15-30 g pestek z dyni , możesz wymieszać je z miodem lub mlekiem np.ryżowym-podaj pestki na czczo,po śniadaniu potem podaj dodatkowo łyżkę oleju rycynowego lub oliwę z oliwek. Kuracje możesz powtórzyć po 2,3 dniach.
Ewelina Lisowska
Dietetyk kliniczny
Zupa dyniowa krem
Serdecznie zapraszamy do wspólnego rodzinnego, a przede wszystkim zdrowego gotowania! :-)
Składniki
400 g dyni
100 g ziemniaków
15 g masła
1 cebula
2 ząbki czosnku
0,5 łyżeczka kurkumy w proszku
0,5 łyżeczka świeżego startego imbiru
1 i 1/2 szklanki bulionu
1 szklanka mleka kokosowego
Przygotowanie
Kwasy Omega 3, a układ nerwowy dziecka
Kwasy Omega 3
Tłuszcze to bardzo ważne dla zdrowia i rozwoju dziecka składniki odżywcze. Stanowią one źródło energii oraz budulec odpowiadający za prawidłowy rozwój układu nerwowego i wzrokowego. W diecie dziecka powinny dominować zdrowe i urozmaicone tłuszcze roślinne i zwierzęce, stanowiące źródło kwasów tłuszczowych, w tym niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT).
Kwasy Omega-3 odgrywają istotną rolę w rozwoju układu nerwowego dziecka, który kształtuje się intensywnie w życiu płodowym i we wczesnym dzieciństwie. Okazuje się, że zbyt niskie spożycie kwasów Omega-3 przez ciężarną kobietę może przyczyniać się zaburzeń mielinizacji komórek nerwowych i przyczyniać się do powstawania ciężkich chorób umysłowych. Kwasy Omega-3 m.in. sprzyjają prawidłowemu działaniu funkcji błon komórek nerwowych kory mózgu, działają przeciwzapalnie, przeciwalergicznie hamując nadmierną odpowiedź immunologiczną. Ponieważ nie podlegają one syntezie w organizmie, muszą być dostarczane wraz z pożywieniem.
Najistotniejszym źródłem kwasów Omega-3, zwłaszcza frakcji długołańcuchowych kwasów tłuszczowych DHA i EPA, które odgrywają najistotniejszą rolę dla układu nerwowego, znajduje się w tłuszczach ryb i zwierząt morskich. Kwas alfa-linolenowy w większych ilościach znajduje się w oleju lnianym oraz w roślinach zielonych. Jednak ogólna ilość tłuszczu w roślinach jest zbyt niska dla potrzeb metabolizmu człowieka.
Poziom kwasów Omega-3 w organizmie uzależniony jest zatem od spożycia przede wszystkim ryb oraz od ich gatunku, stanu fizjologicznego czy akwenu połowu. W diecie ubogiej w ryby oraz zwierzęta morskie występują istotne braki kwasów Omega-3 i suplementacja wydaje się być konieczna.
mgr Aleksandra Majsnerowska
Dietetyk kliniczny
Celiakia u dzieci
Celiakia
Celiakia to choroba trzewna charakteryzująca się trwałą nietolerancją białek gluteinowych. Należy ona do chorób o podłożu autoimmunologicznym, która rozwija się u osób predysponowanych genetycznie.
W wyniku ekspozycji na gluten w pożywieniu dochodzi do uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego, co w konsekwencji powoduje zmniejszone możliwości przyswajania oraz wykorzystywania składników pokarmowych i doprowadzą do niedożywienia organizmu.
Najczęstsze objawy celiakii u dzieci
Przy podejrzeniu celiakii lekarz prowadzący zleca odpowiednią diagnostykę serologiczną z krwi na obecność przeciwciał. Przy niedoborze przeciwciał, szczególnie IgA, badania te mogą dawać fałszywie ujemne wyniki. Ponadto podwyższony poziom przeciwciał nie musi wiązać się ze zmianami w jelicie cienkim, dlatego też ważne w diagnostyce jest wykonanie biopsji jelita cienkiego.
Obecnie dostępna jest nowoczesna, molekularna diagnostyka predyspozycji do celiakii, polegająca na wykrywaniu polimorfizmów związanych z obecnością antygenów HLA-DQ2 i HLA-DQ8. Oczywiście dodatnie wyniki nie wskazują na aktywną chorobę, lecz na predyspozycje genetyczne do jej wystąpienia.
Gluten
Gluten jest to sprężysta i plastyczna masa składająca się w 80-90% z białek, których główną część stanowią rozpuszczalne w alkoholu prolaminy. Prolaminą białka pszenicy jest gliadyna, odpowiedzialna za powstawanie alergii na białko pszenicy oraz nietolerancje pokarmowe, do których zalicza się celiakię. Białka gluteinowe powodują pulchnienie i nadają produktowi charakterystyczną konsystencję podczas wypieku.
Sucha substancja glutenu składa się z 80-90% białek, 5-10% sacharydów, 5-10% lipidów i niewielkiej ilości soli mineralnych. Gliadyny stanowią 40-50%, gluteiny 35-40% a 3-7% stanowią albuminy i globuliny.
Według Światowej Organizacji Zdrowia WHO za „żywność bezglutenową” uznaje się produkty naturalnie bezglutenowe lub te, które zawierają maksymalnie 20mg na 1 kg. Dla tych produktów wykorzystywany jest znak przekreślonego kłosa.
Dieta bezglutenowa polega na unikaniu w diecie zbóż, do których zalicza się pszenicę, żyto, jęczmień, owies i orkisz oraz ich przetworów tj.:
Sam owies nie zawiera naturalnie glutenu, jednak jego spożycie na diecie bezglutenowej nie jest wskazane. Owies jest zbożem bardzo zanieczyszczonym glutenem na polu oraz w procesie przetwarzania. Obecnie jednak można kupić owies bezglutenowy certyfikowany, a zatem w pełni bezpieczny dla osób chorujących na celiakię.
Dieta bezglutenowa
W diecie bezglutenowej należy zwrócić również uwagę na obecność glutenu w dodatkach do leków, chemii gospodarczej czy żywności bezglutenowej, zanieczyszczonej w zakładach żywienia zbiorowego. Istotne w tym przypadku jest czytanie etykietek na produktach, które muszą zawierać informacje również o zagrożeniu zanieczyszczenia glutenem. Gluten może znajdować się również w produktach tj.: ketchup, kiełbasa, napoje i zupy instant, buliony, gotowe sosy, sosy sojowe, soki i koncentraty pomidorowe, musztarda, majonez, guma do żucia, landrynka, smakowe produkty mleczne itp.
Produkty naturalnie bezglutenowe oraz produkty roślinne o wysokiej wartości odżywczej, które powinny znajdować się w diecie i z pewnością mogą zastąpić przetwory z glutenem to m.in.:
Uwaga. Podczas zakupów warto czytać etykietki i zwracać uwagę na produkty oznaczone specjalnymi znakami kłosa i „gluten free”. Sięgając po te produkty, mamy pewność, że nie zawierają nawet śladowych ilości glutenu w swoim składzie.
Dietetyk kliniczny
mgr Aleksandra Majsnerowska
Cynk w diecie dziecka
Czym jest cynk?
Cynk jest pierwiastkiem śladowym biorącym udział w ok. 300 różnych przemianach enzymatycznych w mózgu. Enzymy te są niezbędne do prawidłowego podziału komórkowego, replikacji. Cynk jest niezbędnym pierwiastkiem stymulującym układ odpornościowy, uczestniczy w produkcji wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z kwasów tłuszczowych pochodzących z warzyw.
Cynk jest odpowiedzialny za wydzielanie hormonów insuliny, testosteronu i tyroksyny, jest niezbędny do ekspresji genów, syntezy białek, tłuszczów i węglowodanów, odpowiada za czynność gruczołów płciowych, bierze udział w przemianach witaminy A, syntezie hemu, odpowiada z utrzymanie stabilności błon komórkowych.
Cynk to mikroelement, bez którego młody organizm nie może prawidłowo się rozwijać. Nie każdy wie, że dzieci mają ogromne zapotrzebowanie na ten pierwiastek już od okresu niemowlęctwa. Cynk nie jest magazynowany w organizmie. To powód, dla którego należy dostarczać go przez odpowiednie pokarmy lub suplementację. Zdecydowanie najlepiej wchłania się z białkami zawartymi w mięsach.
Niedobory cynku
Wczesne objawy niedoboru mogą objawiać się:
Duże niedobory cynku mogą prowadzić do opóźnienia rozwoju i zahamowania wzrostu. Niedobór może wynikać ze zbyt słabego poboru w życiu płodowym, podczas laktacji, nadmiarem produktów wysokoprzetworzonych w diecie, chorobami przewodu pokarmowego.
Zaburzenia odżywiania, w tym ARFID, mogą prowadzić do wystąpienia niedoborów tego pierwiastka, ze względu niską jego podaż w diecie. Z drugiej zaś strony, długotrwałe niedobory cynku mogą wpływać na kontrolę apetytu u dziecka.
Główne źródła cynku
Niedobory żelaza w diecie malucha
Rodzice małych dzieci często martwią się, czy ich pociechy pozyskują wraz z codzienną dietą, odpowiednie ilości żelaza. Faktycznie ten mikroelement jest bardzo ważnym składnikiem, którego niedobory często skutkują występowaniem niedokrwistości u dzieci. Największe ilości tego składnika występują głównie w postaci hemoglobiny. Żelazo niezbędne jest do budowy krwinek, a te z kolei mają za zadanie transport tlenu do wszystkich komórek w organizmie, usuwanie dwutlenku węgla, transportują jony niektórych soli oraz regulują równowagę kwasowo-zasadową.
Co prawda organizm człowieka dość racjonalnie wykorzystuje żelazo, jednak długotrwała i niewystarczająca podaż w diecie, zbyt duże ilości fosforanów, czy choroby przewodu pokarmowego mogą przyczyniać się do występowania poważnych, chorobowych objawów u dzieci.
Najczęstsze objawy niedokrwistości to:
-opóźnienie w rozwoju psychicznym
-zmęczenie
-senność
-bladość powłok skórnych
-łamliwość i kruchość paznokci
-łysienie
-krótki i szybki oddech
-zaparcia, wzdęcia, nudności,
-zajady w kącikach ust
Zwiększone ryzyko występowania niedoborów żelaza występuje także u dzieci, których mamy w okresie ciąży miały zdiagnozowaną anemię. Niskie poziomy żelaza u niemowlaka mogą wynikać ze zbyt małego magazynu wątrobowego, właśnie z okresu prenatalnego. Już przed pierwszym rokiem życia dziecka, jego dieta powinna być rozszerzana o produkty bogate w żelazo.
Żelazo przyswaja się z żywności, w zależności od postaci, w jakiej występuje. Żelazo hemowe występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego i ono przyswaja się zdecydowanie lepiej, niż żelazo występujące w produktach roślinnych. Obecnie naszym głównym źródłem żelaza jest mięso oraz produkty zbożowe.
W diecie dziecka warto zadbać również o podaż produktów bogatych w witaminę C i kwas foliowy tj.: owoce cytrusowe, papryka, aronia, natka pietruszki, szpinak, brokuł, ponieważ przyspieszają one przyswajanie żelaza.
Źródła żelaza w diecie to przede wszystkim:
-mięso, zwłaszcza podroby
-ryby
-drób
-żółtko (choć słabo przyswajalne) warto łączyć z witaminą C
-fasola
-komosa ryżowa
-groch
-melasa
-suszone śliwki
-suszone morele
-orzechy
-nasiona słonecznika
-pestki dyni
Aby prawidłowo zdiagnozować niedokrwistość z niedoboru żelaza u dziecka, warto zbadać poziom żelaza oraz ferrytyny. Ferrytyna to białko, które magazynuje żelazo i uwalnia je w razie jego niedoborach. A więc badanie poziomu ferrytyny pozwoli określić zapasy stan zmagazynowanego żelaza w organizmie. A jeśli już niedobór żelaza zostanie zdiagnozowany, warto podać dziecku laktoferynę. Białko to występuje naturalnie w mleku ssaków. Laktoferyna wiąże i transportuje żelazo, a także wykazuje działanie przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne.
Autor:
Aleksandra Majsnerowska